افزایش مجدد قیمت اقلام پرمصرف دارویی | سرایت تورم به دارو

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ چند ماهی می‌شود که دارو هم به ماراتون افزایش قیمت‌ها پیوسته و پرقدرت پیش می‌رود. ممکن است شما هر روز با یک فهرست قیمت جدید از دارو‌های مورد نیازتان روبه رو شوید، البته قرار است برای اغلب دارو‌ها این باربیمه بار افزایش قیمت را به دوش بکشد، اما اگر جزو افرادی باشید که بیمه پایه ندارید و یا بخواهید بدون نسخه پزشک دارو بخرید باید به قیمت آزاد پول پرداخت کنید. چند روز قبل خبر افزایش نرخ فهرست محصولات یکی از نماد‌های دارویی داخلی منتشر شد که بر اساس آن ۷۳ درصد به قیمت استامینوفن ۵۰۰ که یکی از اقلام پرمصرف سبد دارویی ایرانی هاست افزوده شد.

حالا بر اساس آنچه که ما در بازار مشهد مشاهده کردیم به گفته داروخانه داران از ۲۳ تیر تاکنون تورم تقریبا به همه اقلام دارویی سرایت کرده و حتی نمودار قیمتی برخی از اقلام را چندین بار صعودی کرده است. البته باید این را هم بگوییم که علاوه بر افزایش قیمت دارو، کمبود آنتی بیوتیک‌ها در کشور یکی دیگر از مشکلات خبر ساز حوزه درمان بود؛ که طبق گزارش دیروز شهرآرا و بنا بر اعلام دانشگاه علوم پزشکی مشهد، به زودی این مشکل با رسیدن ۵/۳ تن از آنتی بیوتیک‌های وارداتی به استان بر طرف خواهد شد.

افزایش قیمت چندبرابری

۸ قلم دارویی پرمصرف در این روز‌ها را انتخاب کردیم و در پایان گزارش فهرست آخرین قیمت آن ‎ها را بر اساس مشاهده‌های میدانی خود نوشتیم. در فهرست ما بیشترین تغییر قیمت مربوط به پنی سیلین ۱۲۰۰ است که حدود ۲۶۰ درصد افزایش قیمت داشته است، اما آن طور که مسئولان داروخانه‌ها می‌گویند در برخی از اقلام قیمت دارو بیش از این‌ها افزایش داشته است و به دلیل گستره تنوع دارو و نماد تجاری آن نمی‌توان عدد مشخصی برای میزان افزایش قیمت‌ها در نظر گرفت.

تصورش را بکنید اگر یک جعبه ۲۰ عددی آموکسی کلاو ۶۲۵ را بخواهید بدون نسخه بخرید باید ۹۴ هزار تومان برای آن بپردازید یا یک ورق ژلوفن ۴۰۰ که شاید همیشه برای رفع سردردی ساده از آن استفاده می‌کنید حالا قیمت آن به ۱۹ هزار تومان رسیده است.  یک ورق آموکسی سیلین هم ۲۱ هزار و ۴۰۰ تومان شده و خلاصه درمان هر دردی از قبل هم گران‌تر شده است.
حالا با وجود افزایش قیمت، افزایش بدهی سازمان‌های بیمه گر به داروخانه ها، فروش سبدی و اجباری مکمل‌های دارویی، کاهش عرضه و افزایش تقاضا بخشی از دغدغه این روز‌های داروخانه داران مشهدی است.

مکمل فروشی اجباری

مدیر فنی یکی از داروخانه‌ها در میدان امام رضا (ع) می‌گوید: ما از این افزایش قیمت راضی نیستیم، چون این فشار دومینووار از هر حلقه به حلقه بعدی منتقل می‌شود. همین حالا توزیع کنندگان به فروش سبدی یا اجباری روی آورده اند. مثلا ما برای خرید ۲۰ جعبه قرص آموکسی کلاو و شربت دیفن هیدرامین باید ۲۰ میلیون تومان مکمل بخریم، چون نمی‌توانیم شاهد کمبود دارو و سرگردانی بیماران باشیم،  اما انبار داروخانه هایمان پر از مکمل غذایی است که برای فروش آن‌ها مشکل داریم.

همچنین فروشنده یکی از داروخانه‌ها ادعا می‌کند: شرکت‌های سازنده دارو روی دور تولید مکمل افتاده اند. اما مگر مردم یک کشور چقدر نیاز به داروی مکمل دارند؟ زنجیره تأمین، توزیع کننده را مجبور به خرید سبدی کالا می‌کند و در نهایت توزیع کننده هم آن را به اجبار به داروخانه می‌فروشد، اما با توجه به وضعیت اقتصادی، جامعه کشش خرید این نوع محصولات را ندارد. گاهی هم که دکتر در نسخه برخی از بیماران، یک ورق مولتی ویتامین می‌نویسد، در نهایت بیمار آن را پس می‌دهد و می‌گوید که توانایی پرداخت هزینه آن را ندارد.

چرا افزایش قیمت، عرضه را بالا نبرد؟

عرضه محدود اقلام پرمصرف یکی از دغدغه‌های مهم و مشترک داروخانه داران مشهدی است.  می‌پرسیم چرا عرضه کم شده است؟ مرد پشت پیشخوان که به قول خودش دستی در تولید هم دارد پاسخ می‌دهد: دلایل متعددی دارد، اما مهم‌ترین آن قیمت گذاری دستوری است، موضوعی که مورد انتقاد تولید کنندگان است. چرا؟ زیرا به عنوان مثال اکنون ماده اولیه استامینوفن، کیلویی ۳۵۰ هزار تومان است، اما سازمان غذا و دارو سقف آن را برای تعیین هزینه نهایی ۲۵۰ هزار تومان در نظر می‌گیرد که این نوع قیمت گذاری باعث شده هزینه نهایی با قیمت فروش هم خوانی نداشته باشد. از سوی دیگر ثبات نداشتن در قیمت ارز باعث می‌شود که تولید کننده نتواند برنامه ریزی درستی برای تولید داشته باشد همه این‌ها باعث سردرگمی تولید کننده، کاهش تولید و کمبود می‌شود.

مرگ تدریجی داروخانه‌ها

دکتر محسن نجفی، عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان خراسان رضوی و بازرس انجمن داروسازان ایران است. او پیش از این درباره احتمال افزایش قیمت چشمگیر دارو در پی حذف ارز ترجیحی هشدار داده بود. حالا نجفی در این باره به شهرآرا می‌گوید: ماجرای افزایش قیمت یک باره تعداد زیادی از دارو‌ها به ۲۳ تیر باز می‌گردد. وقتی که طرح دارویار کلید خورد و قرار شد سهم ارز دارو به جای تولید کننده در اختیار بیمه‌ها قرار گیرد و شرکت‌های تولیدکننده دارو برای تأمین مواد اولیه باید از ارز آزاد استفاده می‌کردند. همین موضوع اولین و مهم‌ترین دلیل آغاز افزایش قیمت دارو بود. اکنون همچنان شیب تغییر قیمت‌ها بالاست و احتمالا بازهم شاهد افزایش قیمت‌ها خواهیم بود به عنوان مثال قیمت دارویی مثل کپسول آموکسی سیلین از ۶ هزار تومان به ۱۱ هزار تومان رسید و حالا هم ۲۲ هزار تومان شده است.

آیا بیمه بار افزایش قیمت‌ها را به دوش می‌کشد؟ او پاسخ می‌دهد: برای برخی از دارو‌ها بله. مثلا اگر سهم شرکت بیمه از هزینه دارو ۷۰ درصد و سهم بیمار ۳۰ درصد بوده است، حالا برای اینکه پرداخت از جیب بیمار اتفاق نیفتد سهم سازمان‌های بیمه گر افزایش پیدا کرده که این یعنی صورت حساب‌های بیمه در داروخانه‌ها چند برابر شده است که به گونه‌ای با تأخیر پرداخت سازمان‌ها موجب مرگ تدریجی این صنف خواهد شد. عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان استان درباره علت تفاوت نرخ دارو‌های آزاد در داروخانه‌ها نیز می‌گوید: به روزرسانی قیمت دارو در برخی داروخانه‌ها براساس فاکتور و در بعضی تحت تأثیر نرم افزار‌های متصل به سامانه «تی تک» است.
یک داروخانه امروز به روزرسانی می‌کند و دیگری فردا که همین موضوع باعث تفاوت در قیمت‌ها می‌شود، اما توصیه می‌کنم مردم حتما در هنگام خرید دارو فاکتور مهر شده دریافت کنند که درصورت بروز مشکل پیگیری شود.

نجفی یک پاسخ کلی درباره علت کمبود دارو بیان و تأکید می‌کند: موضوع ریشه یابی دلایل کمبود دارو، کاهش عرضه و یا افزایش قیمت در حوزه اختیارات ما نیست،  اما در مجموع اکنون بازار دارو ملتهب است، چون عرضه از تقاضا کمتر و این عدم تعادل ایجاد تقاضای کاذب کرده است. از سوی دیگر با شیوع آنفلوانزا و ابتلای طیف وسیعی از جامعه به این بیماری میزان نیاز به برخی از دارو‌ها افزایش یافته و کفه تقاضا را بیش از پیش سنگین کرده است.

قیمت‌ها تا ۳ برابر اصلاح شد

اینکه کاهش عرضه به دنبال کاهش تولید و به علت هم خوان نبودن هزینه‌ها با قیمت تعیین شده است، مورد قبول معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیست. ناصر وحدتی در این باره می‌گوید: این ادعای تولیدکننده هاست، اما قیمت‌ها دو تا سه برابر اصلاح شده و دیگر بهانه شان پذیرفته نیست.

او درباره حمایت از تولیدکنندگان دارو در استان نیز اظهار می‌کند: ما در استان کارخانه‌های تولید انواع قرص، شربت و دارو‌های تزریقی را داریم، اما اکنون کمبود اصلی بازار در حوزه شربت‌های آنتی بیوتیک و استامینوفن و ... است و به دلیل اینکه خط تولید آن‌ها را در استان نداریم بنابراین حمایت از تولید آن نیز در استان ما موضوعیت پیدا نمی‌کند. در تهران و شهر‌های دیگر ممکن است مسئولان برای حمایت از تولیدکننده‌های دارو ورود کنند.